Cyber Monday i Black Friday 2023. Poznaj prawa konsumenta

Czy Cyber Monday to w zasadzie Black Monday? Właśnie takie możemy odnieść wrażenie. Cyber Poniedziałek stał się metą zakupowego maratonu podczas przedostatniego tygodnia listopada. Jakich klientów bardziej cieszy Cyfrowy Poniedziałek niż Czarny Piątek? O czym warto pamiętać podczas zakupów internetowych? O tym przeczytacie w tym artykule.

Pierwsze próby wprowadzania Cyber Monday na rynku polskim miały miejsce w 2014 roku. W USA po raz pierwszy użyto tej nazwy 9 lat wcześniej. Każda kolejna edycja okazuje się nowym wyzwaniem dla zespołów marketingowych.

Obecnie nie jest już tak łatwo skusić klienta promocjami oznaczonymi krzykliwymi kolorami i przekreślonymi cyframi. Dzięki dyrektywie Omnibus, która nakazuje sprzedawcom wskazać najniższą cenę produktu, jaka obowiązywała w ciągu ostatnich 30 dni, kupujący może sam stwierdzić, czy wskazana cena jest okazyjna. W tym roku po raz pierwszy Black Friday i Cyber Monday muszą się zmierzyć z tą zasadą.

Trendy ostatnich lat

W ostatnich latach Czarny Piątek paradoksalnie przestał był okazyjny. Do tej pory ten dzień skupiał najlepsze oferty promocyjne i największe tłumy w sklepach. Odkąd pojawiły się kampanie Black Week, a nawet Black November, przedostatni piątek listopada stracił wiele ze swojej dawnej siły perswazji do zakupów. Powodem zmian w sposobach prowadzenia promocji była przede wszystkim wysoka inflacja.

Ta sama sytuacja dotyczyła Cyfrowego Poniedziałku, który bez wątpienia stał się dniem kończącym serię wyprzedaży. W sieci widać jednak również wzmianki o ,,Cyber Week”. W związku z tym pojawia się doza niepewności, kiedy tak naprawdę lepiej jest zrobić zakupy – w piątek czy w poniedziałek?

Żeby odpowiedzieć na to pytanie, trzeba wiedzieć, że te dwa święta konsumpcji nieco się od siebie różnią. To co je łączy, to oczywiście zakupy produktów o obniżonych cenach. Inna jest natomiast grupa docelowa klientów.

Kim jest klient?

Czarny Piątek proponuje przede wszystkim oferty sprzedaży stacjonarnej, chociaż nie tylko. Cyber Monday to czas okazyjnych ofert tylko w sklepach internetowych i właśnie do tego nawiązuje nazwa tego dnia. Wyprzedaże online doskonale wpisują się w potrzeby osób, które:

• nie lubią chodzić do centrów handlowych,
• nie czerpią przyjemności z polowania na produkty wspólnie ze znajomymi,
• pozbawieni są możliwości wybrania się na zakupy stacjonarne, np. osoby z niepełnosprawnościami, rodzice z małymi dziećmi,
• mieszkają daleko od sklepów, w których chcieliby dokonać zakupu.

Cyber Monday daje szansę takim grupom osób na korzystanie z przedświątecznych okazji. Kolejnym czynnikiem wspierającym osoby, które wybierają zakupy w ten szczególny poniedziałek są oferty darmowej wysyłki. To właśnie wysyłka często jest dodatkowym obciążeniem finansowym i może wpłynąć na decyzję zakupową.

O czym warto pamiętać podczas zakupów online?

Przede wszystkim o prawach konsumenta. Reklamacje i zwroty to sytuacje, których sklepy unikają jak ognia. Poza tym często stosują haczyki i chwyty marketingowe w hasłach promocyjnych. Jak nie dać się nabrać? Odpowiedzi znajdziemy na stronie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Oto cztery podstawowe kwestie, o których warto wiedzieć.

Promocje: korzyści cenowe muszą być obliczane od najniższej ceny z 30. dni przed obniżką. Szybka kalkulacja pomoże nam ocenić, czy oferta jest tak atrakcyjna jak na to wygląda.

Reklamacje: artykuły kupione na promocji możemy reklamować na tych samych zasadach co zakupy w cenie regularnej. Wyjątkiem może być konkretna wada produktu, z której wynikał rabat i o której klient został przed zakupem poinformowany. 

Zwroty zakupów online: przy zakupie internetowym klient ma prawo do odstąpienia od umowy w terminie 14 dni. To czas do namysłu i rozważenia racjonalności zakupu i możliwość zapoznania się z produktem. Przy zakupach stacjonarnych sprawa wygląda inaczej.

Zwroty zakupów stacjonarnych: o możliwości zwrotu decyduje tylko i wyłącznie sprzedawca. Ich zasady są różne, np. zwrot na kartę podarunkową. Podczas dokonywania zakupu powinnyśmy sprawdzić czy i na jakich zasadach sklep przewiduje taką opcję.

Czy Cyber Monday jest eko?

Cyfrowy Poniedziałek nie jest wcale lepszy pod względem ekologiczności od Czarnego Piątku. Oba te dni wpływają negatywnie na środowisko. Rosnącą ilość (elektro)śmieci i ślad węglowy pozostawiany przez działania internetowe – to główne, ale nie jedyne zarzuty. Oprócz tego kampanie reklamowe zachęcają do nadmiernego kupowania, co często prowadzi do marnotrawstwa.

Dlatego warto kupować u etycznych firm i marek dbających o środowisko i zrównoważony rozwój, a także lokalnych przedsiębiorców. Najlepiej brać przykład od młodych – większość klientów z pokolenia Z jest skłonna wydać nawet o 10% więcej na produkty przyjazne dla środowiska.

Jak podkreśla UOKIK dobrze jest dać sobie czas do namysłu przed zakupem. Sprzedawcy próbują na klientach technik znanych jako dark patterns, które na celu mają wywołanie presji czasu i skłanianie do szybkich, nieprzemyślanych zakupów.

Pamiętajmy, że szaleństwo zakupowe, które określane jest również negatywnym konsumpcjonizmem, kończy się źle także dla naszych portfeli. Wydane pieniądze przecież nigdy nie są zaoszczędzone.